Kompetencje przyszłości: Dlaczego 4K+1 to klucz do sukcesu w XXI wieku

„W dzisiejszej gospodarce nie liczy się już to, co wiesz, ale to, co potrafisz zrobić z tym, co wiesz.„ 

Tony Wagner, ekspert edukacyjny z Uniwersytetu Harvard

W niniejszym artykule opisujemy kluczowe kompetencje przyszłości i powiemy, dlaczego koncepcja modelu 4k+1 trenowana w SkilLAB.social są odpowiedzią na dynamikę i zmiany aktualnego technologicznego świata. 

W dzisiejszym dynamicznie zmieniającym się świecie, tradycyjne umiejętności zawodowe już nie wystarczają. Rynek pracy przechodzi fundamentalną transformację pod wpływem automatyzacji, sztucznej inteligencji i globalizacji. Następuje także redefinicja wydajności i efektywności. W kontekście współczesnego świata produktywność ludzi nie jest po prostu kwestią zarządzania czasem, ale raczej umiejętnego wykorzystania własnych zasobów poznawczych i emocjonalnych, przy świadomości własnych ograniczeń i blokad. W związku z tym nasuwa się pytanie: Jak w tym środowisku nieustannych zmian budować przewagę konkurencyjną i zapewnić sobie zawodową stabilność? 

Odpowiedzią są kompetencje przyszłości, znane jako model 4K+1.

Dlaczego kompetencje 4K+1 są niezbędne w dzisiejszym świecie?

Model 4K został sformalizowany przez Partnership for 21st Century Skills (P21) – organizację zrzeszającą edukatorów, naukowców i przedstawicieli biznesu, wspieraną przez gigantów technologicznych jak Microsoft, Apple, Cisco czy Dell. Powstał jako odpowiedź na lukę kompetencyjną, która pojawiła się między tradycyjnym systemem edukacji a potrzebami współczesnego rynku pracy.

Prognozy World Economic Forum z raportu „The Future of Jobs 2020” częściowo już się sprawdziły – obserwujemy, jak automatyzacja eliminuje powtarzalne stanowiska pracy, jednocześnie tworząc nowe role wymagające kompetencji przyszłości, opisywanych w tym artykule. Raport ten przewidywał, że do 2025 roku 85 milionów miejsc pracy może zostać zastąpionych przez nowy podział pracy między ludzi a maszyny, jednocześnie tworząc 97 milionów nowych ról.

Kompetencja 1: Komunikacja – fundament skutecznego działania.

Komunikacja to zdolność nadawcy do wiernego, zrozumiałego i przyjaznego przekazywania wiadomości odbiorcy w konkretnym kontekście oraz umiejętność odbiorcy do precyzyjnego odczytywania intencji, treści i emocji nadawcy.

W erze pracy zespołów rozproszonych czy międzygeneracyjnych, wirtualnej współpracy i międzykulturowych interakcji, efektywna komunikacja staje się fundamentalną umiejętnością. Według raportu LinkedIn „Global Talent Trends 2022”, komunikacja pozostaje w czołówce najbardziej poszukiwanych umiejętności miękkich wśród pracodawców, a pandemia tylko wzmocniła ten trend.

Jednocześnie warto podkreślić, że „Jasna komunikacja nie jest efektem wypowiadania większej liczby słów, ale znajdowania właściwych słów, które odzwierciedlają zarówno nasze myśli, jak i nasz kontekst emocjonalny.” – jak zauważa dr Brené Brown, badaczka z Uniwersytetu w Houston.

Kompetencja 2: Krytyczne myślenie – intelektualna tarcza i kompas.

Krytyczne myślenie to zestaw procesów mentalnych, strategii i schematów umożliwiających ocenę wiarygodności informacji, rozpoznawanie błędów poznawczych i podejmowanie trafnych decyzji w zmiennym otoczeniu.

W epoce dezinformacji, fake newsów i wszechobecnego AI generującego treści, umiejętność krytycznej analizy informacji stała się niezbędna. Badania Stanford History Education Group z 2019 roku, opublikowane w raporcie „Evaluating Information: The Cornerstone of Civic Online Reasoning”, wykazały, że 96% studentów miało trudności z oceną wiarygodności źródeł online!

Oczywiście, że   „Nie możemy całkowicie wyeliminować naszych błędów poznawczych, ale możemy nauczyć się je rozpoznawać i minimalizować ich wpływ.” – jak podkreśla Daniel Kahneman, laureat Nagrody Nobla i autor książki „Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym” (2011), 

Przykłady praktycznego zastosowania krytycznego myślenia:

• Ocena wiarygodności źródeł informacji,
• Identyfikacja własnych uprzedzeń i preferencji poznawczych,
• Analiza argumentów pod kątem logicznych błędów,
• Podejmowanie decyzji w oparciu o dowody, a nie emocje,
• Systematyczna ewaluacja możliwych rozwiązań.

Kompetencja 3: Kooperacja – razem możemy więcej

Kooperacja to świadoma praktyka współpracy oparta na pozytywnej współzależności, umiejętności słuchania, rozwiązywania konfliktów i wspólnego podejmowania decyzji.

W środowisku biznesowym, gdzie złożone problemy wymagają interdyscyplinarnego podejścia, umiejętność efektywnej współpracy staje się niezbędna, żeby nie powiedzieć krytyczna. Badanie opublikowane w 2021 roku w Harvard Business Review („Collaborative Intelligence: Humans and AI Are Joining Forces”) wykazało, że zespoły współpracujące w sposób efektywny osiągają o 17% wyższą produktywność i raportują o 41% wyższy poziom zaangażowania w porównaniu do zespołów o niskim poziomie współpracy.

Okazuje się, że „najlepszą przestrzenią dla innowacji nie jest ani chaos, ani sztywna hierarchia, ale współpraca oparta na zaufaniu i wspólnym celu” – twierdzi Amy Edmondson, profesorka Harvard Business School i autorka książki „The Fearless Organization” (2018), poświęconej psychologicznemu bezpieczeństwu w zespołach.

Kompetencja 4: Kreatywność – sztuka nowych połączeń

Kreatywność to proces przekształcania znanych elementów w nowe konfiguracje, wychodzenia poza schematy i generowania świeżych rozwiązań.

W obecnej erze automatyzacji i sztucznej inteligencji, to właśnie kreatywne myślenie stało się jedną z najbardziej poszukiwanych i najtrudniejszych do zautomatyzowania umiejętności. Według raportu World Economic Forum „The Future of Jobs 2020”, kreatywność znajduje się w pierwszej trójce umiejętności, których znaczenie będzie rosło w najbliższych latach.

Sir Ken Robinson, światowy autorytet w dziedzinie kreatywności, na swoim wystąpieniu TEDx „Do schools kill creativity?” (które zgromadziło ponad 73 miliony wyświetleń) zauważył: „Kreatywność jest tak samo ważna w edukacji jak umiejętność czytania i powinna być traktowana z takim samym statusem.”

Jak polecamy rozwijać kreatywność?

• Regularna praktyka technik generowania pomysłów,
• Kwestionowanie założeń i status quo,
• Eksperymentowanie i akceptacja porażek jako części procesu,
• Interdyscyplinarne podejście do problemów,
• Tworzenie środowiska sprzyjającego niestandardowemu myśleniu.

Kompetencja +1: Zarządzanie energią – osobisty system zasilania

Zarządzanie energią to sztuka samoregulacji polegająca na świadomym zarządzaniu własną energią fizyczną, emocjonalną, mentalną i duchową – z równowagą między działaniem a regeneracją.

Ta często pomijana, a naszym zadaniem fundamentalna kompetencja, którą dołączyliśmy do niezbędnika kompetencji XXI wieku, stanowi podstawę dla efektywnego wykorzystania pozostałych umiejętności. W naszej opinii najlepiej rozwinięte zdolności komunikacyjne, krytyczne myślenie, kooperacja czy kreatywność nie będą w pełni dostępne = nie będziesz potrafił z nimi wiele zrobić, jeśli twoja energia będzie na wyczerpaniu lub jeśli w emocjach nie będziesz miał dostępu do swoich zdolności poznawczych. Ale to już temat na odrębny artykuł. 

Krótko dodamy, że badanie opublikowane już w 2007 roku w Harvard Business Review (Schwartz & McCarthy, „Manage Your Energy, Not Your Time”) wykazało, że zdolność do zarządzania własną energią ma większy wpływ na produktywność i dobrostan niż tradycyjne zarządzanie czasem.

Także autorzy klasycznej już książki „The Power of Full Engagement” (2003), piszą: „Zarządzanie energią, nie czasem, jest kluczem do wysokiej wydajności i odnowy osobistej.” – Jim Loehr i Tony Schwartz.

W Skillab.social rozróżniamy 4 wymiary energii:

1. Energia fizyczna: regularna aktywność fizyczna, zdrowe odżywianie, odpowiednia ilość snu,
2. Energia emocjonalna: rozwijanie pozytywnych emocji, umiejętność regulacji stanów emocjonalnych,
3. Energia mentalna: trening uważności, przerwy kognitywne, zarządzanie informacjami,
4. Energia duchowa: działanie zgodne z wartościami, praktyki kontemplacyjne, poczucie sensu.

Jak rozwijać kompetencje przyszłości?

Rozwijanie kompetencji 4K+1 wymaga systematycznego podejścia i stałej praktyki. W przeciwieństwie do tradycyjnych umiejętności zawodowych, nie można ich opanować raz na zawsze. Kompetencje przyszłości wymagają ciągłego doskonalenia i adaptacji do zmieniających się warunków.

Polecamy praktyczne strategie rozwoju kompetencji XXI wieku:

1. Strukturyzowany trening – profesjonalne kursy koncentrujące się na konkretnych kompetencjach,
2. Codzienna praktyka – wdrażanie nowych umiejętności w codziennych sytuacjach zawodowych,
3. Feedback i refleksja – regularne zbieranie informacji zwrotnych i analiza własnych postępów,
4. Społeczność uczenia się – dołączenie do grup praktyków rozwijających podobne umiejętności,
5. Coaching i mentoring – indywidualne wsparcie w rozwoju kompetencji przyszłości.

Podsumowanie: inwestycja w przyszłość

Kompetencje 4K+1 to nie tylko sposób na przetrwanie w zmieniającym się świecie pracy – to klucz do rozwoju osobistego i zawodowego w XXI wieku. 

Jak trafnie ujął to Alvin Toffler, futurysta i autor książki „Szok Przyszłości” (1970): „Analfabetami XXI wieku nie będą ci, którzy nie potrafią czytać i pisać, ale ci, którzy nie potrafią się uczyć, oduczać i uczyć na nowo.” Wiele koncepcji i przewidywań Tofflera okazało się zaskakująco trafnych, choć nie wszystkie sprawdziły się dokładnie tak, jak je opisywał.

Inwestycja w rozwój komunikacji, krytycznego myślenia, kooperacji, kreatywności oraz zarządzania energią czyli samoregulacji to najlepsza strategia na budowanie odpornej i adaptacyjnej kariery w świecie ciągłych zmian. Do czego Cię serdecznie zachęcamy! 

Jeśli Ci się spodobał ten artykuł zapraszamy Cię do zapoznania się z naszą OFERTĄ